Kwaliteit in creatieve diversiteit

Direct achter het bord met de bedrijfsnaam van timmerfabriek Jan Narten, in het fraaie dorpje Stemmen in de streek Rotenburg an der Wümme, ligt een indrukwekkende, keurige stapel dikke eiken planken. Je ziet meteen dat hier echt hout wordt verwerkt. Geen zielloze planken uit een van de grote zagerijen in Wismar of Kösching, maar hout uit de streek, dat hier ter plekke wordt gezaagd. Jan Narten is een sympathieke jongeman van 37. Met een blauwe pet op zijn hoofd en een vriendelijke glimlach op het gezicht begroet hij me en nodigt me uit voor een uitgebreide rondleiding door zijn keurig opgeruimde bedrijf. Jan Narten verwerkt graag de opvallend grote stammen die verderop opgestapeld liggen. Het is vaak een hele uitdaging om ze uit het bos of een ruig terrein te halen. Daarvoor is vindingrijkheid en vaardigheid nodig. Het lijkt of hij die eigenschappen in grote mate heeft.

Hij besefte al vroeg dat bijna niemand grote, dikke stammen wilde. Het vervoer is te duur, de verdere verwerking te omslachtig. Het verwerken van stammen met een diameter van ruim 140 cm en een gewicht van enkele tonnen heeft echter twee grote voordelen: Ze zijn relatief goedkoop en maken uitzonderlijke producten met een hoge toegevoegde waarde mogelijk.Maar laten we bij het begin beginnen. Na zijn schoolopleiding zette hij op 20-jarige leeftijd de stap als zelfstandige en werkte hij als onderaannemer voor verschillende bedrijven, voornamelijk in montagewerk. Hij heeft in die tijd veel geleerd. Door de jaren heen leidden de hoge werkdruk, de soms dagelijkse stress en onregelmatige snelle maaltijden tot problemen. De negatieve kanten werden steeds merkbaarder, en op een dag werd het hem duidelijk: hier moet een einde aan komen. Zo vond hij de weg terug naar timmerman en de grondstof hout in zijn mooiste vorm: de boom. Een schoolvriend die inmiddels boswachter was, zei op een dag: "Als ik ooit een huis bouw, wil ik dat jij een elzenhouten keuken voor me maakt." Eerst was het gewoon een praatje bij een biertje. Maar omdat het steeds weer ter sprake kwam, namen ze op een dag het besluit: we maken een keuken van elzenhout dat we zelf zagen. Omdat ze zelf wilden zagen, moesten ze een geschikte zaagmachine vinden.

De oplossing voor dit probleem vonden ze in een YouTube-filmpje over een Wood-Mizer LT20. In 2015 zette hij een elektrische versie van deze machine in een loods en begon met groeiend enthousiasme gezaagde planken voor meubels in zijn bedrijfje te produceren. In 2020 kocht hij een kettingzaag met een lang blad voor de zeer grote diameters. Zijn pand moest met de gestaag toenemende houtvoorraad meegroeien. Hetzelfde gold voor het aantal werknemers en het machinepark. Er kwam een robuuste zijlader voor het verplaatsen van zware stammen. Het vers gezaagde hout droogt eerst aan de lucht en wordt later gestapeld in vier grote, lage vrachtwagenopleggers, die vervolgens worden aangesloten op een biogasinstallatie om te worden gedroogd. In zijn bedrijf maakt Narten alles van televisietafels en woonkamerkasten tot keukens op maat, elk meubelstuk dat zijn klanten wensen. Bij de planning worden de klanten volledig betrokken.  Elk detail wordt besproken. De klant bepaalt niet alleen het model, maar ook van welk hout de kast, de tafel of het bed wordt gemaakt. Zelfs de boom uit de eigen tuin kan worden meegenomen. Het enthousiasme voor zijn werk werkt aanstekelijk en zorgt voor een goede relatie tussen klant, timmerman en product. Tot iets meer dan een jaar geleden werden grote, dikke tafelbladen met hun natuurlijk aflopende randen nog moeizaam met een kettingzaag uit de geweldige stammen gezaagd en vervolgens na droging in maximaal 26 uur en meerdere dagen glad geschuurd met een parketschuurmachine. Sinds 2021 is er een Wood-Mizer LX250, die bladen tot 140 cm diameter zaagt, en zijn zusje, de MB200 SlabMizer, een vlakfreesmachine die tot 140 cm breedte kan bewerken. De oude zijlader legt de stammen, die tonnen wegen, op het lage zaagbed van de LX250. De zager zaagt vervolgens zonder veel fysieke inspanning planken, eigenlijk met vier vingers (voor joystick en potentiometer). De SlabMizer maakt het oppervlak in één bewerking glad. Een aanzienlijke verbetering van de productiviteit van het bedrijf.

De laatste afwerking neemt dan slechts een korte tijd in beslag. Jan Narten kent de oorsprong van elke stam op het terrein. Indien de klant dat wenst, worden de coördinaten van de oorspronkelijke boom met een laser in het gemaakte meubel gebrand. Zo kan de klant met een smartphone naar de plek gaan waar ooit zijn bed, tafel of keuken nog boom was. Een leuke bijzonderheid. Een andere belangrijke grondstof voor zijn meubelproductie is hout afkomstig van de sloop van vakwerkhuizen, oude houten bruggen en andere bronnen. Ook hier bewijst de LT20 met zijn gunstig geprijsde zaagbanden die slechts een smalle zaagsnede hebben, zijn waarde. In zijn omgang met waardevol oud hout is Narten te vergelijken met een goede kok. Er wordt vrijwel geen zaagafval weggegooid. Bijna alle resten worden gerecycled. Je vindt ze in de opvallend afwijkende lijst van een rustieke spiegel of als laatste puzzelstuk in een samenstel van oud hout dat met epoxyhars tot tafelblad wordt. Een complexe klus waarbij geen fout mag worden gemaakt. Bij perfecte uitvoering heeft het prijskaartje een hoog bedrag van vier cijfers. Narten zorgt er nauwgezet voor dat het ingegoten hout niet volledig verdrinkt in de hars, maar dat de structuur tastbaar blijft. Een zeer bijzonder effect dat aangenaam is bij de aaiproef. Voor Jan Narten is een tafel niet zomaar een tafel, maar een meubelstuk dat mensen samenbrengt, om aan te eten, aan te spelen, samen tijd door te brengen. 

Deze filosofie loopt door zijn hele werk. Het is een vonk die overspringt. Voor hem staan esthetiek en kwaliteit centraal in het gesprek met de klant, niet de prijs. Zij die vooral in de prijs zijn geïnteresseerd, worden soms verwezen naar de meubelindustrie. Het succes bewijst zijn gelijk. Zijn slaapkamers zijn oases van welbevinden, gemaakt van eikenhout, elzenhout en Zwitserse grenenhout. Zijn bedden zijn volledig vrij van metalen, tot aan de inlegframe toe. Geen schroeven, geen rails, geen klemmen. 

Showrooms van het bedrijf bevinden zich op het terrein van de ongebruikte boerderij en zelfs gedeeltelijk in het huis van Narten. Voelde dit in het verleden als een tekortkoming, nu is het een kwaliteit, want het betekent dat hij soms na het werk nog een begeleidingssessie in zijn privévertrekken heeft. Deze transparantie, zijn creatieve veelzijdigheid en de liefde voor zijn werk scheppen het vertrouwen dat het timmerbedrijf van Jan Narten onderscheidt van vele andere bedrijven. En het verklaart ook zijn bedrijfslogo: "meer dan hout".